Praktijkboek individuele consultatie
Yvonne Burger & Erik de Haan
Koninklijke Van Gorcum, Assen, 2004, 2e herziene druk 2007; 5e herziene druk 2013, 7e herziene druk 2021
Coachen met collega’s is geschreven vanuit de gedachte dat professioneel werken tegenwoordig steeds meer ‘permanent leren’ en ‘persoonlijke ontwikkeling’ vraagt, en dat coachen door collega’s daar een belangrijke bijdrage aan kan leveren.
Het vak coaching doet modieus aan maar heeft al een lange geschiedenis. Uit de klassieke wereld zijn ons prachtige coachinggesprekken overgeleverd, onder meer in de dialogen van Plato en in de brieven van Seneca aan Lucilius. De oudste coach ontmoeten we in de Odyssee van Homeros: de godin Pallas Athena die in de gedaante van Mentor ondernemende stervelingen op weg helpt. Coachen met collega’s wil eenzelfde inspiratie scheppen in het hart van de professionele werkplek.
Erik de Haan en Yvonne Burger vragen van hun lezers de durf om samen met collega’s:
- een coachrelatie op te bouwen en zo sterk te maken dat gezegd kan worden waar het werkelijk om gaat
- aandacht te schenken aan de persoon van de coachee èn aan de onderliggende organisatievragen
- radicaal verschillende werkvormen te overwegen en hun bijdrage aan te passen op coachee, vraag en context
- de grenzen van hun effectiviteit als coach te onderzoeken en te bespreken
Zo is Coachen met collega’s een boek voor alle professionals die hun collega’s in individuele gesprekken op weg willen helpen en willen zorgen dat zij beter zorgen voor zichzelf. De gerepresenteerde werkvormen zijn breed en hebben een lange traditie. Ze zijn veelvuldig toegepast door de auteurs. In deze vijfde volledig herziene druk is meer aandacht voor het laatste kwantitatieve onderzoek binnen coaching. Ook gaat de formele gedragscode nu vergezeld van een tiental veelvoorkomende ethische vignetten.
“Benjamin Disraeli once said, ‘The greatest good you can do for another is not just to share your riches but to reveal to him his own.’ Erik de Haan and Yvonne Burger have done the coaching community a great service by offering a much needed panoramic view of the field. Reading this book is a must.” – Professor Manfred Kets de Vries, Insead
Inhoudsopgave
Voorwoord
De tijd van coachen met collega’s
De opbouw van dit boek
De auteurs als doorgeefluik
Bij de herziene tweede druk
Bij de vrijwel ongewijzigde derde druk
Bij de herziene vijfde druk
Deel I Kader voor coaching
Introductie: over gesprekken die helpen
Hoofdstuk 1 Gesprekken met een ruim bereik
Wat verstaan we onder coaching?
Welke leervormen kunnen we bij coaching onderscheiden?
‘Diepgang’ van de coachinggesprekken
Rol en competentie van de coach
Hoofdstuk 2 Gespreksvoering op de vierkante millimeter
Venster op de coachee
Venster op de coach
Hoofdstuk 3 Opzet en inrichting van coachinggesprekken
a. Uitgangspunten
b. Het maken van een afspraak en de voorbereidingen
c. Begin van het gesprek
d. Vervolg van het gesprek en de kunst van het luisteren
e. Het coachingcontract
Hoofdstuk 4 Aangaan en beëindigen van de coachingrelatie
Aangaan van een coachingrelatie als thema van coaching
Afscheid nemen als thema van coaching
Deel II Aanpak van coaching
Introductie: over echtheid
Hoofdstuk 5 Historische wortels en overzicht van benaderingen
Historische wortels
Wortels in de persoonlijkheid van de coach
Hoofdstuk 6 Directieve coaching: structureren met een doel
Introductie: de coach aan het stuur
Doelgericht coachen: de GROW-methode
Positief coachen: de oplossingsgerichte methode
Hoofdstuk 7 Counselende coaching: volgen van de coachee
Introductie: counseling als vorm van coaching
Carl Rogers over counseling
Technieken van de counselende coach
Aanpak van counseling
Hoofdstuk 8 Analytische coaching: zoeken naar inzicht
Introductie: psychoanalyse en analytische coaching
Fenomenen
Aanpak van analytische coaching
Hoofdstuk 9 Paradoxale coaching: judoën met defensies
Introductie: de lastige coachee
Dubbelzinnige boodschappen
Paradoxale coachingtechnieken
Twee varianten: ironisch en provocatief
Hoofdstuk 10 Coachingmethodieken
a. De GROW-methode
b. De oplossinggerichte methode
c. De counselingmethode
d. De analytische en organisatiecoachmethode
e. De laddermethode
f. De ironische methode
g. De paradoxale methode
Hoofdstuk 11 Het kiezen van de juiste methodiek
Wat weten we over de effectiviteit van coaching?
a. Overzicht van het onderzoek naar de uitkomsten van coaching I: evaluatiestudies ofwel veldonderzoek
b. Overzicht van het onderzoek naar de uitkomsten van coaching II: inbouwen van onafhankelijke uitkomstvariabelen
c. Overzicht van het onderzoek naar de uitkomsten van coaching III: gebruik van controlegroepen
d. Overzicht van het onderzoek naar de uitkomsten van mentortrajecten
e. Overzicht van het onderzoek waarbij omstandigheden worden vergeleken
f. Uitstapje: onderzoek naar de uitkomsten van psychotherapie
g. Wat werkt voor wie?
Deel III Reflectie op coaching
Introductie: over eigenheid
Hoofdstuk 12 De competenties van de coach
a. De overtuigingen en waarden van de coach
b. De houding van de coach
c. De kennis van de coach
d. De strategische vaardigheden van de coach
e. De specifieke interventies van de coach
Hoofdstuk 13 Leren door coaching
a. Coaching en individuele leerstijlen
b. Coaching en individuele loopbanen
c. Doorverwijzen bij coaching
Hoofdstuk 14 De organisatiecoach
a. De psychodynamica van organisaties
b. De coach in de rol van coach
c. De coachee in de rol van coachee
d. De coachee in de rol van coachee én professional in de organisatie
Hoofdstuk 15 Grenzen aan coaching met collega’s
a. Kenmerken van interne coaches
b. Voordelen van interne coaches
c. Beperkingen van interne coaches, dus voordelen van externe coaches
d. Beperkingen van externe coaches
e. Spelregels bij coachen met collega’s
f. Toepassing: omgaan met ethische dilemma’s
g. Korte voorbeelden van coachingdilemma’s
h. Suggesties voor het omgaan met de dilemma’s
Bijlage A Persoonlijk coachingprofiel
Bijlage B Verbatimoefening voor de coach
Bijlage C De glijdende schaal van ‘sturen’ en ‘volgen’
Bijlage D Rogeriaans reflectieformulier
Bijlage E Vragenlijst coachgedrag – coachversie
Inleiding
Instructies
Beantwoorden van de vragen
Gebruik en betrouwbaarheid
Bijlage F Vragenlijst coachgedrag – coacheeversie
Inleiding voor de invuller
Instructies
Beantwoorden van de vragen
Bijlage G Voorbeeld van een coachingcontract
1. Doelen en werkwijze in coaching
2. Uitgangspunten bij coaching
3. Duur en plaats van de coaching
4. Kosten van de coaching en betalingsregeling
5. Evaluatie
Bijlage H Een adviseur in ontwikkeling
Beschrijving van een coachingtraject
Bijlage I Ervaringen met coaching via de telefoon
Literatuur
Register
Dit boek is ook in het Engels gepubliceerd. En hier zijn foto’s van eerdere edities:
